Баланың көңіл-күйін қалай түсінуге болады: психологтан бес кеңес

Күнделікті қарбаласта ересек адамдар баласымен сөйлесуге уақыт таппай жатады. Анда-санда қайталана беретін сұрақтар қойып, кейде тіпті ол сұрақты да қоймайды. Алайда бұлай баланың ішкі жан-дүниесін түсіну қиын.

Балалар психологы Татьяна Остапенко балаға қойылуы тиіс сұрақтарды айтып берді. Маманның сөзінше, осылайша баламен сенімді қарым-қатынас құруға болады.

Психолог балалардың «Қалайсың?» деген сұраққа неге тек «жақсы» немесе «қалыпты» деп жауап беретініне тоқталды. Оның айтуынша, бұған екі себеп болуы мүмкін. Біріншіден, отбасында ата-аналар өзара осылай қарым-қатынас жасайды, сол себепті бала да осы үлгіні қабылдайды. Екіншіден, егер мұндай сұрақты бөтен адам қойса, баланың ашылып жауап бермеуі орынды. Басқа нұсқалар да бар: бала сырын айтқысы келмейді немесе ата-анасын алаңдатқысы келмейді. Тағы бір себеп – балалар кейде болған оқиғаларды жеткізе білмейді, сондықтан «бәрі жақсы» деп жауап беріп, әңгімені жабуға тырысады.

Баланы қалай түсінуге болады?

Психолог Татьяна Остапенко жақын адамдарға балаларға сұрақтар қоюды жалғастыруды, тек бұл сұрақтардың дұрыс болуын ескертеді.

Балаға егжей-тегжейлі жауап беруге итермелейтін сұрақтар қоюды үйреніңіз.
Сұрақтар арқылы өткен оқиғалардан басты, маңызды нәрселерді бөліп көрсетуге көмектесіңіз.
Мектептегі жағдайлар туралы сұрағанда нақты оқиғаларға қызығушылық танытыңыз. Сіздің қызығушылығыңыз шынайы болуы керек.
Толық жауаптар тек балаға шынымен қызықты тақырыптарда ғана алынады. Оның қызығушылығын тудыратын тақырыптарды іздеңіз: ақпарат, оқу үлгерімі, қарым-қатынас, сыныптастар, мұғалімдер...
Егер сіз сұрақ қойып, таңғаларлық жауап алсаңыз, балаға сабақ бермей, жай ғана әңгімені ақпарат деңгейінде талқылауға тырысыңыз, – деп қорытындылады маман.