Youtube 
Пасха – христиандардың басты мерекесі. Ғасырлар қойнауынан бері келе жатқан мерекенің дәстүрлері христиан дінін ұстанған әрбір жан үшін өте маңызды. Пасханың басты белгісі – кулич болып саналады. Кулич христиандардың бәріне екі мың жылдай уақыт бұрын болған Иисус Христің қайта тірілуі туралы еске салады.
Қасиетті жазбаға сәйкес, Құтқарушы қайта тірілгенде ол тамақты апостолдарға берген. Жаңа өсиетте жайылған дастарханда бос орын болғаны сипатталады. Дәл осы орын жаңа піскен нанға арналған.
Шіркеудегі Пасха суреті. Дереккөз pulse.mail.ru
Уақыт өте бұл дәстүр шіркеуге өтті: жаңа піскен нанды шіркеуде қалдырып кететіндер көбейді. Алайда бұл қарапайым нан емес, кулич әрленіп, әсемделетін. Бұл нанды ұстап священниктер шіркеуді айналып өтіп, кейін оны үстелдің ортасына қоятын болды. Шіркеуге сенбі сайын келген адамдар осы куличтен дәм тататын.
Куличтің шығу тарихы
Тарихқа үңілсек, бұндай нан Христің белгісі болып саналады. Алайда ғалымдардың дерегіне сүйенсек, қазіргі Ресей аумағында арнайы нан пісіру дәстүрі христиан діні келмей тұрып басталған. Бұрын бұндай нан күннің белгісі саналған.
«Кулич» сөзінің өзі ежелгі славян тілінде «колоча» сөзінен шыққан, «ча» - балалар, «коло» - күн деген мағынаны береді. Ежелгі заманда да куличтің дінге тікелей қатысы болған.
Куличті егін жақсы шығып, табиғат апаттарынан сақтау үшін де қолданған.
Пасха үстелі, дереккөз: dzen.ru
Кейін христиандық пен тілдік мәдениет өзара бірігіп, кулич ең маңызды орынға ие болды. Нанды бірнеше ірі бөлікке бөліп, адамдарға берген.
Отбасында отағасы нанды жанұя мүшелеріне бөліп берген.
Пасха нанының маңызы жоғары. Нанның жоғары бөлігінде ерекше күш бар деп саналған, сондықтан оны сақтауға тырысқан.
Куличке жарық қою рәсімі, сурет: КЖА
Әдетте әйелдер бірнеше кулич пісіреді, әрқайсысының өз мағынасы бар. Біреуін шіркеуге берсе, екіншілерін рәсім үшін, үшіншісін отбасына арнаған. Куличтің қалдығын ешқашан тастамайтын болған.
Қазіргі куличтің шығу тарихы
Еврейлердің қасиетті наны тегіс болуы тиіс, ол қазір пасха үстеліне қойылатын куличтен ерекшеленеді. Қазіргі куличті Ресейде XIX ғасырда пісіріп бастаған. Бұл ром бабасы атты тәттінің шығуымен байланысты.
Қазіргі кулич, дереккөз: klublady.ru
Ром бабасы Францияда пайда болған, дәмі көпшіліктің көңілінен шыққан соң үй жағдайында дайындала бастады. Күн сайын емес, мерекелерде, Пасха сайын пісірілетін болды. Уақыт өте келе бұл тәтті пасха үстеліне қойылатын басқа тамақтардың орнынан қойылды.
Қызықты деректер
Пасха куличін пісіру дәстүрі барлық халыққа тән емес.
Ең көне кулич, дәлірек айтқанда, ағылшын бөлкесінің шыққанына 200 жылдан астам уақыт болған. Ол 1821 жылы Қайырлы жұмада пісірілді.
Ресейдің Санкт-Петербург қаласындағы Қасиетті Троица шіркеуінің сыртқы түрі куличке ұқсайды. Кешеннің қоңырауы пасхаға, шіркеудің өзі куличке келеді.
Кулич ұзақ сақталады. Негізінен ашытқы қосылып жасалатынына қарамастан, куличтің қалайша ұзақ сақталатынын түсіндіру қиын. Кулич ешқашан кеуіп қалмайды, көгермейді.
